Museums, Officials Debate Ancient Artifacts' Rightful Owners

Wednesday, April 14, 2010

Banteay Srei lintel at the Guimet Museum in Paris, France (Photo: Musée Guimet)

The head of Egypt's Supreme Council of Antiquities, Zahi Hawass, has made it his mission to track down Egyptian antiquities he believes were wrongly removed from the nation and to bring them home.

Suzanne Presto, VOA
Washington Tuesday, 13 April 2010

"This is not our heritage. It is the heritage of the human being all over the world."
The head of Egypt's Supreme Council of Antiquities, Zahi Hawass, has made it his mission to track down Egyptian antiquities he believes were wrongly removed from the nation and to bring them home. Hawass is hosting a two-day conference in Cairo (April 7-8) for other nations also seeking the return of antiquities and artifacts.

Hawass beamed with pride and pleasure in Washington last month when he accepted the return of an apparently smuggled ancient Egyptian coffin that a U.S. customs agent had intercepted at Miami airport.

"People can think that the best moment in the life of an archaeologist is actually to discover something, but for me, the best thing is to return something to Egypt."

If that is the case, Hawass has experienced many best moments. By his count, he has overseen the return of 31,000 objects since 2002. Such artifacts are intercepted as they are illicitly smuggled across borders; some are identified as they are readied for the auction block; some are retrieved from the halls and walls of world-renowned museums.

To Hawass, each return is a victory, not just for Egypt, but for all mankind.

"This is not our heritage. It is the heritage of the human being all over the world."

Ironically, that is the same argument made by those in the art world who oppose the idea of taking artifacts out of international museums and returning them to their places of origin.

"We all own antiquity or have responsibility for stewarding the past into the future."

Art Institute of Chicago Director James Cuno is the author of the book "Who Owns Antiquity?". He agrees with Hawass that antiquity belongs to all human kind.

"This is a joint responsibility. It is not the responsibility of a single nation state."

But Egypt is not alone in this pursuit; from Nigeria to Greece to Peru, nations are demanding the repatriation of cultural works.

But that is not simple, says lawyer Tess Davis, the assistant director of Heritage Watch and executive director of the Lawyers' Committee for Cultural Heritage Preservation.

"You have a museum that says 'I purchased this. I paid good money for this. I am the rightful owner.' You have a country that says 'This antiquity, this piece of art, this comes from our country. We are the rightful owner.'"

Take the case of the Parthenon Sculptures, more commonly known as the Elgin Marbles. The elaborate marble carvings adorned the Parthenon temple in Athens for more than 2,000 years.

By 1800, the Parthenon was in a state of ruin. Around that time, Britain's Ambassador to the Ottoman Empire, Thomas Bruce, the Earl of Elgin, asked Athen's Ottoman occupiers for permission to take some of the sculptures.

They have been displayed at the British Museum in London for nearly 200 years. Last year, more than five-million people visited the international museum. But the Greek government wants the marbles to be reunited with other Parthenon Sculptures at a new Acropolis museum in Athens.

Davis says it is a tricky issue.

"I think, morally, a lot of people would think the Elgin Marbles are the property of Greece, but legally, most people agree that they are the property of England."

Cuno argues there is really no basis to decide if a nation has a compelling moral case. He says decisions about repatriation should come down to whether a law has been broken.

"Otherwise it is a matter of going back and rewriting history."

Cuno points out modern-day Greece was not formed until decades after the sculptures were removed. He says the present focus on Athenian culture is at the expense of other cultures that hold ties to Greek history.

"That forces us to look upon the past in ways that are not true to the past. It is putting territorialized identities on the past when the past did not have those identities."

Cuno says there is an added value in seeing works of shared cultural heritage in an international museum, where the viewer can understand the world is diverse and has forever been in contact with itself.

"When you are at a museum like the British Museum and you are looking at the Parthenon marbles, you can recall from neighboring galleries the visual effect of Egyptian sculpture or of subsequent Roman sculpture or of contemporaneous Chinese sculpture..."

This is the idea of the so-called "universal museum."

"If we are ever going to make that idea true, then we need to make sure someone in Phnom Penh, Cambodia, can go into a museum and see examples of American and French and Japanese art, which is not the case. It has been a very one-sided path up to now."

Davis and Cuno agree that loans of artifacts and antiquities are a prime way for people throughout the world, and not just those in Western capitals, to enjoy and be inspired by the cultural works.

And for those who fear that by returning one iconic item museums could open themselves up to forfeiting their antiquities collections, Davis points out New York's Metropolitan Museum of Art has repatriated objects and its 600,000 square-meter building remains full of priceless treasures.
------
ការ​ប្រមូល​វត្ថុ​បុរាណ​ទុក​ក្នុង​សារ​មន្ទីរ

ដោយ Suzanne Presto, VOA
វ៉ាស៊ីនតោន ថ្ងៃច័ន្ទ, 12 ខែមេសា 2010

«នេះ ​មិន​ជា​កេរ្ដិ៍​ដំណែល​របស់​យើង​ទេ។​ នេះ​ជា​កេរ្ដិ៍​មរតក​មនុស្ស​ជាតិ​ទាំង​អស់​ក្នុង​ពិភព​លោក។ យើង​ទាំង​អស់​គ្នា​មាន​វត្ថុ​បុរាណ ​ឬ​មាន​ការ​ទទួល​ខុស​ត្រូវ​ដើម្បី​ថែ​ទាំវត្ថុ​បុរាណ​ទាំង​នោះ​នៅ​អតីត​កាល​ ហើយ​រក្សា​ទុក​សម្រាប់អនាគត​កាល»។
ប្រែសម្រូលដោយលោកអួ ធួក វីអូអេ ខ្មែរ

ប្រធាន ​ក្រុម​ប្រឹក្សា​កំពូល​អេហ្ស៊ីប ​ខាង​បូរាណ​វត្ថុ ​ហៅ Supreme​ Council​ of ​Antiquities ​ លោក Zahi​ Hawass​ បាន​ចាត់​ទុក​បេសក​កម្ម​របស់​លោក​ជា​ការ​តាម​ដាន​រក​វត្ថុ​បូរាណ​អេហ្ស៊ីប​ ដោយ​លោក​មាន​ជំនឿ​ថា​ បាន​ត្រូវ​យក​ចេញ​ដោយ​​ខុស​ច្បាប់​ពី​ប្រទេស​អេហ្ស៊ីប​ ​ហើយ​លោក​ចង់​យក​វត្ថុ​ទាំង​នោះ​មក​ឲ្យ​ប្រទេស​អេហ្ស៊ីប​វិញ​។​ លោក​ Havass​ មាន​មុខ​នាទី​ជា​អ្នក​ទទួល​ភ្ញៀវ​ក្នុង​សន្និ​សីទ​ ពីរ​ថ្ងៃ​នៅ​ក្នុង​ទី​ក្រុង​គែរ​ ពី​ថ្ងៃ ​ទី៧ ​ដល់​ថ្ងៃ​ទី៨ ​ខែ​មេសា​ដោយ​មាន​ការ​ចូល​រួម​ពី​ប្រទេស​ដទៃ​ដែល​ស្វែង​រក​ឲ្យ​គេ​បញ្ជូន​ វត្ថុ​បុរាណ​និង​វត្ថុ​សល់​ពី​សម័យ​ចាស់​មក​ឲ្យ​ប្រទេស​ខ្លួន​វិញ។
លោក​ Havass មាន​ទឹក​មុខ​ញញឹម​ ប្រកប​ទៅ​ដោយ​មោទន​ភាព​និង​ការ​សប្បាយ​ចិត្ដ​ នៅ​ក្នុង​រដ្ឋធានី វ៉ាស៊ីនតោន ​កាល​ពី​ខែ​មុន​ នៅ​ពេល​ដែល​លោក​ទទួល​យក​មក​វិញ​នូវ​ក្ដារ​មឈូស​បុរាណ​របស់​អេហ្ស៊ីប​ដែល​ ភ្នាក់ងារ​គយ​សរអា​បាន​ចាប់​បាន ​ប្រហែល​មក​ពី​ចោរ​លួច​រត់​ឆ្លង​ដែន​ នៅ​ឯ​អាកាស​ យាន​ដ្ឋាន​ទី​ក្រុង​Miami។
«មនុស្ស​អាច​យល់​ឃើ់ញ​ថា ពេល​ល្អ​ប្រណិត​បំផុត​ក្នុង​ជីវិត​របស់​គេ ​ជា​អ្នក​វត្ថុ​បុរាណ​វិទូ គឺ​គេ​ បាន​រក​ឃើញ​អ្វី​មួយ។​ តែ​ចំពោះ​ខ្ញុំ​ អ្វី​ដែល​អស្ចារ្យ​បំផុត​គឺ​យក​វត្ថុ​បុរាណ​ទៅ​ឲ្យ​ប្រទេស​អេហ្ស៊ីប​វិញ។
បើ ​ប្រសិន​ នេះ​ជា​ការណ៍​ពិត​ប្រាកដ​មែន លោក ​Havass បាន​ពើប​ប្រទះ​នឹង​ពេល​ល្អ​អស្ចារ្យ​ បំផុត​ជា​ច្រើន​លើក​។​ ចំពោះ​លោក ​ លោក​បាន​គ្រប់​គ្រង​វត្ថុ​បុរាណ​ចំនួន​៣១.០០០​ពាន់ ​ចាប់​តាំង​ពី​ឆ្នាំ​ ២០០២​មក។​ វត្ថុ​បុរាណ​ទាំង​នោះ​បាន​ត្រូវ​ចាប់​យក​មក​វិញ​បាន​នៅ​ពេល​ក្រោយ​ពី​ ​ចោរ​បាន​លួច​យក​ចេញ​ពី​ប្រទេស។​វត្ថុ​បុរាណ​ខ្លះ​បាន​ត្រូវ​បញ្ជាក់​អត្ដ​ សញ្ញាណ​ ចំ​ពេល​គេ​រៀប​ចំ​ដាក់​លក់​ដេញ​ថ្លៃ។​ វត្ថុ​ខ្លះ​បាន​ត្រូវ​​យក​ចេញ​ពី​ទី​កន្លែង​តាំង​និង​ពី​ជញ្ជាំង​របស់​ សារមន្ទីរ​ល្បី​ឈ្មោះ​ក្នុង​ពិភព​លោក។
ចំពោះ​លោក​ហាវាស ​វត្ថុ​និមួយៗ​ដែល​វិលមក​វិញ ​ជា​និមិត្ដ​រូប​នៃ​ជ័យ​ជំនះ​​មិន​ត្រឹម​តែ​ដល់​ប្រទេស​អេហ្ស៊ីប​​ប៉ុណ្ណោះ​ ទេ​ តែ​ដល់​គ្រប់​មនុស្ស​ជាតិ។
«នេះ​មិន​ជា​កេរ្ដិ៍​ដំណែល​របស់​យើង​ទេ។​ នេះ​ជា​កេរ្ដិ៍​មរតក​មនុស្ស​ជាតិ​ទាំង​អស់​ក្នុង​ពិភព​លោក»។
តែ ​ជា​ការ​គួរ​ឲ្យ​អស់​សំណើច​នេះ​ ជា​ការ​តវ៉ា​មួយ​ដែល​ធ្វើ​ឡើង​ដោយ​ជន​ពាក់​ព័ន្ធ​នឹង​សិល្បៈ​ក្នុង​ពិភព​លោក ​ ដែល​ជា​អ្នក​ប្រឆាំង​គំនិត​ ដក​ហូត​វត្ថុ​បុរាណ​ចេញ​ពី​សារ​មន្ទីរ​អន្ដរ​ជាតិ​ ហើយ​ប្រគល់​មក​ឲ្យប្រទេស​ដើម​វិញ។
«យើង​ទាំង​អស់​គ្នា​មាន​វត្ថុ​បុរាណ ​ឬ​មាន​ការ​ទទួល​ខុស​ត្រូវ​ដើម្បី​ថែ​ទាំវត្ថុ​បុរាណ​ទាំង​នោះ​នៅ​អតីត​កាល​ ហើយ​រក្សា​ទុក​​សម្រាប់អនាគត​កាល»។
នាយក​វិជ្ជា​ស្ថាន​សិល្បៈនៅ​ក្នុង​ទី ​ក្រុង​ Chicago​ លោកJames​ Cuno ​ជា​អ្នក​និពន្ធ​សៀវ​ភៅ​មួយ​ដែរ​ហៅ ​«នរណា​​ជា​ម្ចាស់​ទ្រព្យ​វត្ថុ​បុរាណ?» លោក​មាន​មតិ​ដូច​គ្នា​នឹង​លោក​ហាវាស​ដែរ​ថា​ វត្ថុ​បុរាណ​ ជា​កម្ម​សិទ្ធិ​របស់​មនុស្ស​ជាតិ​ទាំង​អស់។
«​នេះ​ជា​ការ​ទទួល​ខុស​ត្រូវ​រួម។ មិន​មែន​ការ​ទទួល​ខុស​ត្រូវ​របស់​ប្រទេស​ណា​មួយ ​តែ​ឯក​ឯង​ទេ”។
តែ ​ប្រទេស​អេហ្ស៊ីប​មិន​ជា​ប្រទេស​តែ​ឯក​ឯង​មួយ​គត់​ដែល​តាម​ស្វែង​រក​វត្ថុ​ បុរាណ​ដូច្នោះ​ទេ ។​​ ពី​ប្រទេស​ Nigeria​ ដល់​ប្រទេស​ហ្គ្រិចដល់​ប្រទេស​ Peru។ ​ប្រទេស​ទាំង​នោះ​ទាម​ទារ​ឲ្យ​ប្រគល់​វត្ថុ​បុរាណ​របស់​ខ្លួន​មក​វិញ។
តែ ​មេធាវី​ ហើយ​និង​ជា​នាយក​រង​នៃ​អង្គការ​ Heritage Watch និងនាយក​ប្រតិ​បត្ដិ នៃ​គណៈ​កម្មាធិ​ការ​មេធាវី​សម្រាប់​ការ​ពារ​វប្ប​ធម៌ ​លោក​Tess​ Davis​ និយាយ​ថា ​នេះ​មិន​មែន​រឿង​ងាយ​ស្រួល​ទេ​។
«មាន​សារ​ មន្ទីរ​មូយ​ដែល​និយាយ​ថា «ខ្ញុំ​បាន​ទិញ​វត្ថុ​នេះ។ ​ខ្ញុំ​បាន​ទិញ​តាម​តម្លៃ​ត្រឹម​ត្រូវ។ ​ខ្ញុំ​ជា​ម្ចាស់​ស្រប​ច្បាប់។​ លោក​អ្នក​មាន​ប្រទេស​មូយ​ដែល​និយាយ​ថា ​វត្ថុ​បុរាណ​នេះ វត្ថុ​សិល្បៈ​នេះ​មក​ពី​ប្រទេស​របស់​យើង។​ យើង​ជា​ម្ចាស់​ស្រប​ច្បាប់» ។
បើ ​យើង​យក​ករណី​ រូប​ចម្លាក់​នៃ​វិមាន​ Parthenon​ មាន​ឈ្មោះ​ធម្មតា​ ជា​ Elgin​ Marbles ក្បាច់​ចម្លាក់​ដ៏​ប្រណិត​ នៅ​លើ​ថ្លើម​ថ្ម​នេះ​លំអ​ វិហារ​នៃ​វិមាន​ Parthenon ​របស់​ទី​ក្រុង​Athens​​ប្រទេស​ហ្គ្រិច​ ជាង​ ពីរ​ពាន់​ឆ្នាំ​មក​ហើយ។
កាល​ពី​ឆ្នាំ​១៨០០​ ​វិមាន​ Parthenon​បាន​បាក់​បែក ​ដួល​រលំ។ ​នៅ​ពេល​នោះ​ ឯក​អគ្គ​រាជ​ទូត​របស់​ប្រទេស​អង់គ្លេស​​​ប្រចំា​ចក្រ​ភពអូតូម៉ង់​ លោកThomas Bruce​ដែល​ជា​មន្ដ្រី​ថ្នាក់​ខ្ពស់​នៃ​តំបន់​ Elgin ​បាន​ស្នើ​ទៅ​កាន់​អ្នក​ត្រួត​ត្រា​ចក្រ​ភព ​អូតូម៉ង់ ​សុំ​ការ​អនុញ្ញាត​ យក​រូប​ចម្លាក់​ខ្លះ​មក​តាំង​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​អង់​គ្លេស។
វត្ថុ​ទាំង​នោះ ​បាន​ត្រូវ​តាំង ​នៅ​ក្នុង​សារមន្ទីរ​អង់​គ្លេស​នៃ​ទី​ក្រុង​ឡុង​អស់​រយៈ​ពេល​ជិត​២០០​ឆ្នាំ។ ​ កាល​ពី​ឆ្នាំ​មុន ​មនុស្ស​ជាង​៥​លាន​​នាក់​បាន​ទស្សនា​សារ​មន្ទីរ​អន្ដរ​ជាតិ​នេះ។​ តែ​រដ្ឋា​ភិបាល​ហ្គ្រិច​ចង់​បាន​ រូប​ចម្លាក់​ពី​ថ្លើម​ថ្ម​នោះ យក​មក​ជួប​ជុំ​ជា​មួយ ​រូប​ចម្លាក់​របស់​វិមាន​ Parthenon​ ដទៃ​ ​នៅ​ក្នុង​សារ​មន្ទីរ​ ថ្មី​ Acropolisនៃ​ទី​ក្រុង​Athens។
លោក​ដេវិស​និយាយ​ថា ​នេះ​ជា​រឿងច​ម្រូង​ចម្រាស​។
«ខ្ញុំ ​យល់​ថា​ ខាង​វិស័យ​សីល​ធម៌​មនុស្ស​ជា​ច្រើន​យល់​ឃើញ​ថា Elgin​ Marbles​ជា​កម្ម​សិទ្ធិ​របស់​ប្រទេស​ហ្គ្រិច​ ​ តែ​បើ​តាម​ច្បាប់​ មនុស្ស​ភាគ​ច្រើន​យល់​ស្រប​ថា ​វត្ថុ​បុរាណ​ទាំង​នោះ​ជា​ទ្រព្យ​សម្បត្ដិ​របស់​ប្រទេសអង់​គ្លេស»។
លោក​ Cuno​ បាន​ប្រកែក​ថា ​គ្មាន​មូល​ដ្ឋាន​ណា​មួយ​ដែល​អាច​សម្រេច​ថា ប្រទេស​ណា​មូយ​មាន​ករណី​សីលធម៌​ដ៏​ជាក់​ច្បាស់​សោះ។​ លោក​​ថ្លែង​ទៀត​ថា ​សេចក្ដី​សម្រេច​ណា​មួយ​ដើម្បី​ មាតុ​ភូមិ​និវត្ដ​ត្រូវ​ធ្វើ​ឡើង​ យោង​មក​លើ​ពាក្យ​ថា​ តើ​ច្បាប់​បាន​ត្រូវ​បំពាន​មក​លើ​ឬ​ទេ?
«​បើ​ពុំនោះ​សោត​ទេ ​រឿង​នោះ​គឺ​ជា​រឿង​ត្រឡប់​ថយ​ក្រោយ​វិញ ឬ​សរសេរ​ប្រវត្ដិ​សាស្រ្ដ​ឡើង​វិញ»។
លោក ​ គូណូ​បាន​ចង្អុល​បង្ហាញ​ប្រទេស​ហ្គ្រិច​​សម័យ​ទំនើប​មិន​ទាន់​រៀប​ចំ​ឡើង​ បាន​នៅ​ឡើយ​រហូត​ដល់​ច្រើន​ទសវត្សរ័​ក្រោយ​មក ក្រោយ​ពី​រូប​ចម្លាក់​ បាន​ត្រូវ​ដក​ចេញ។​ លោក​ថ្លែង​ថា ​ការ​ចាប់​អារម្មណ៍​​នៅ​ពេល​បច្ចុប្បន្ន​កាល​នេះ មក​លើ​វប្បធម៌​ជន​ជាតិ ​Athens​គឺ​ដោយ​សារ​តែ​ទៅ​លើ វប្បធម៌​ដទៃ​ ដែល​ពាក់​ព័ន្ធ​នឹង​ប្រវត្ដិ​សាស្រ្ដហ្គ្រិច​។
« នេះ​ជំរុញ​ឲ្យ​យើង​ក្រឡេក​​មើល​មក​ក្រោយ​វិញ ​តាម​មាគ៌ា​មួយ​ដែល​មិន​មាន​ការណ៍​ពិត​ក្នុង​អតីត​កាល។​​ គឺ​ជា​ការ​ដាក់​អត្ដ​សញ្ញាណ​ដែន​ដី​នៅ​អតីត​កាល​ ពេល​ដែល​អតីត​កាល​នោះ​មិន​មាន​អត្ដ​សញ្ញាណ​ទាល់​តែ​សោះ។
លោក​គូណូ​និយាយ​ ថា គេ​ឃើញ​មាន​តម្លៃ​បន្ថែម​មក​លើ​វត្ថុ​បុរាណ​ទាំង​នោះ​ដែល​បាន​រួម​ចំណែក​​ជា ​មួយ​កេរ្ដិ៍​មរតកដ​ទៃ​នៅ​ក្នុង​សារ​មន្ទីរ​អន្ដរ​ជាតិ​ ដែល​ទស្សនិក​ជន​ អាច​យល់​ដឹង​អំពី​ពិភព​លោក​មាន​ភាព​ចម្រុះ​ ហើយ​ពាក់​ព័ន្ធ​ជា​មួយ​គ្នា​ជានិច្ច។
«ពេល​ដែល​យើង​ទស្សនា​សារ​មន្ទីរ​ ដូច​ជា​សារ​មន្ទីរ​អង់​គ្លេស​ រួច​យើង​កំពុង​ពិនិត្យ​មើល​ រូប​ចម្លាក់​ Marbles​ of​ Parthenon ​យើង​អាច​នឹក​ឃើញ​រូប​ភាព​ពី​ទី​តាំង​រូប​ចម្លាក់​នៅ​សារ​មន្ទីរ ​ជិត​ខាង​របស់​ប្រទេស​​អេហ្ស៊ីប​ឬ ​ចម្លាក់​ជំនាន់ ​ក្រុង រូម៉ាំង ​ឬ ​រូប​ចម្លាក់​សម័យ​ថ្មី ​មក​ពី​ប្រទេស​ចិន​ ...”។
នេះ​ហើយ​ជា​គំនិត​នៃ​អ្វី​ដែល​ហៅថា​ «សារ​មន្ទីរ​ពិភព​លោក»។
«បើ ​កាល​ណា​យើង​យក​គំនិត​នេះ​ ជាគំនិត​ល្អ​ពិត​ ​ នោះ​យើង​ត្រូវ​ការ​បញ្ជាក់​ថា​ មាន​នរណា​មូយ​នៅ​ក្នុង​ទី​ក្រុង​ភ្នុំពេញ​ ប្រទេស​កម្ពុជា​អាច​ចូល​មក​ទស្សនា​ក្នុង​សារ​មន្ទីរ ហើយ​ពិនិត្យ​មើល​សិល្បៈ​អាមេរិកាំង​ បារាំង​និង​ជប៉ុន ​ដែល​មិន​មែន​ជា​ករណី​ដូច​នេះ​ទេ​។​ នេះ​ជា​គំនិត​តែ​ម្ខាង​រហូត​មក​ទល់​ពេល​នេះ“។
លោក​ Davis និង Cuno​ យល់​ស្រប​ថា ​ការ​ឲ្យ​ខ្ចី​វត្ថុ​បុរាណ​នឹង​វត្ថុ​ជំនាន់​អតីត​កាល ជា​មធ្យោ​បាយ​ចម្បង​សម្រាប់​មនុស្ស​ទូទៅ ទាំង​អស់​ក្នុង​ពិភព​លោក​ ​​មិន​ត្រឹម​តែ​សម្រាប់​ជន​នៅ​ក្នុង​រដ្ឋ​ធានី​នៃ​បស្ចិម​ប្រទេស​​​បុណ្ណោះ​ ទេ​ ដើម្បី​ស្រូប​យក ហើយ​លើក​ទឹក​ចិត្ដ​ ដោយ​ឃើញ​វត្ថុ​បុរាណ។
ចំពោះ​ នរណា​មួយ​ដែល​មាន​ការ​ភ័យ​ខ្លាច​អំពី​រឿង​នេះ ​ដែល​ថា ​នឹង​បញ្ជូន​វត្ថុ​បុរាណ​ល្បី​ឈ្មោះ​របស់​សារ​មន្ទីរ​ណា​មួយ​​អាច​ជា​ការ​ បរាជ័យ​ដល់​ការ​ប្រមូល​ទុក​វត្ថុ​បុរាណ​ផ្ទាល់​ខ្លួន​ លោក​ Davis ​ចង្អុល​ឲ្យ​មើល​សារ​មន្ទីរ​នៃ​ទី​ក្រុង​ ញូយ៉កគឺ ​New ​York ​Metropolitan ​Museum ​of ​Art ​ដែល​បាន​បញ្ជូន​ទៅ​ឲ្យ​ប្រទេស​ដើម​វិញ​នូវ​វត្ថុ​បុរាណ​ជា​ច្រើន​ ហើយ​អគារ​របស់​សារ​មន្ទីរ​ញូយ៉ក​នោះ​មាន​ទំហំ​៦សែន​ ម៉ែត្រ​ការ៉េ ​​នៅ​តែ​មាន​វត្ថុ​បុរាណ​របស់​ខ្លួន​ មាន​តម្លៃ​រក​អ្វី​មក​ប្រៀប​មិន​បាន៕

0 comments:

Post a Comment

 
 
 

Label

Label

Labels